31 Temmuz 2014 Perşembe

Ünlü Kasparov - Karpov Maçları

Kasparov büyük olasılıkla Türkiye'de en tanınmış şampiyondur. Sebebi ise 1980 ve 1990'lı yıllarda TRT'nin Karpov - Kasparov şampiyonluk maçlarını sık sık haber yapmasıdır. 1984 yılında yaptıkları ilk maç toplam 49 oyun sürmüştü! Evet yazım hatası yok. Kırk dokuz oyun boyunca mücadele ettiler ve aynı gün bitmeyip ertesi gün devam edilen oyunlar da sayılırsa maç 2 aya yakın sürdü. Ve işin ilginci maçtan bir sonuç çıkmadı!

Sen git 49 oyun boyunca mücadele et ama sonuç alınmasın olcak iş değil gerçekten. Bu garip durumu açıklayalım. Günümüzde maçlar oyun sayısı ile kısıtlı. Örneğin son Anand - Carlsen maçı 12 oyun üzerinden oynandı. Eğer maç 6-6 bitseydi hemen ertesi gün hızlı satranç ve yine beraberlik halinde yıldırım oyunlarla maçın galibi belli olacaktı. 1984 yılındaki Karpov - Kasparov maçında ise galip gelme şartı 6 galibiyete ulaşmaktı. Yanılmıyorsam daha ilk 15 oyun bile bitmeden Karpov 5-0 öne geçti. Genç Kasparov için gerçekten trajik bir sonuçtu ama Kasparov geç de olsa şunu anladı ki uyguladığı saldırgan stili Karpov kendi lehine çok güzel kullanmaktaydı. Kasparov son çare strateji değiştirdi ve oyununu kaybetmemek üzerine kurdu. Ve bunu da başarmaya başladı. Arka arkaya 15'in üzerinde oyun berabere bitmeye başladı. Tabii hemen şu akla geliyordu: kaybetmemeye dayalı bu strateji nereye kadar gidecekti.

Şu oldu: Karpov kazanmak için zorlayıcı ve riskli oynamaya başladı. Kasparov da daha önce Karpov'un uyguladığı strateji ile puan almaya başladı. Maç 5-1 olunca Karpov maçı sonlandırmak için yine girişimlerde bulundu ama yine kaybetti. Bu arada Karpov uzun maçın sonucunda iyice geilmiş ve psikolojisi bozulmuştu. Aşırı kilo kaybetmeye başladı. bu maçla beraber zihinsel bir sporun ağır fiziksel sonuçları olabileceği de görülmüş oldu.



Rus destek ekibinin her türlü Karpov'u rahatlatma çabası işe yaramadı ve sonuç 5-3 oldu. Açıkça ivme Kasparov'dan yanaydı. İşte bu noktada FIDE devreye giriverdi ve maçı iptal etti. Kasparov da Karpov da bu duruma itiraz etti ama FIDE'ye göre maç adeta insanlıktan çıkmıştı ve taraflar 6 ay sonra 24 oyun üzerinden yeniden maç yapacaklardı. Günümüzdeki kurallardan farklı olarak maçın 12-12 bitmesi halinde ise uzatma maçları yoktu ve Karpov unvanını koruyacaktı.

6 ay sonra maç yapıl ve Kasparov 13-11 kazandı. Bir yıl sonra Karpov'a rövanş hakkı verildi ve yine Kasparov kazandı. Ondan sonra 2 kez daha şampiyonluk için karşılaştılar. İşte tüm bu maçlar bu iki ismi belli bir yaşın üzerindekiler için unutulmaz hale getirdi. Öyle ki satranç şampiyonu deyin Karposov diyenler bile çıkar!

Kasparov ve Karpov'un mücadeleleri hakkınd abir belgeseli İngilizce bilenler takip edebilir.



28 Temmuz 2014 Pazartesi

Paul Morphy'nin Oyun Anlayışı


Dünya Satranç Şampiyonu Fischer'e en beğendiği şampiyon sorulunca tereddütsüz Paul Morphy ismini verir. "Eğer günümüz teorisini öğrenmesi için süre verilse karşısında kimse dayanamazdı" diye sürdürür laflarını. 1859 yılında Avrupada Adolf Anderssen'i farklı bir biçimde yenip dünya şampiyonu olduğunda Morphy sadece 21 yaşındaydı. Satrancı da Dünya Şampiyonu olduktan sonra bıraktı. Morphy Amerika'ya döndüğünde kalabalıklar onu "Dünya Şampiyonu" pankartlarıyla karşıladı ama o bunları umursamadı. Ona göre satranç ciddi bir uğraş değildi ve bir daha ciddi bir şekilde satranç ile ilgilenmeyecekti. Satranç oynarsa da rakibi kim olursa olsun piyon ve hamle avansı verecekti. Bir kuyruklu yıldız gibi satranç dünyasından geçiverdi Morphy. Üstelik satranç ile ilgilendiği o kısa dönemde satranca inaılmaz katkılarda bulundu.

"Konumsal Satranç"  hamle hamle değil de uzun vadeli düşünmektir. Örneğin bir tehdit hamlesi görürsünüz ve iyi gibidir. Ama daha ilerisini düşünürseniz o tehdidin kendi aleyhinize olacağını görürsünüz. Veya bir piyon sürüşü iyi bir hamle gibi gözükebilir ama bu piyon sürüşü şah kanadını zayıflatıyordur ve er geç şahın başı derde girecektir. İşte bunları gözönünde bulundurmak konumdal satrançtır. Paul Morphy konumsal satranççıların ilkiydi. Dönemindeki oyuncular romantik satranç denilen dönemin etkisinde her hamlede saldırıyorlar veya saldırı hamlesi yoksa saldırı hazırlıyorlardı. Morphy ise yeterince gelişmeden yapılan saldırıların yersiz olduğunu gösterdi ve gelişimin önemini oyunlarında sergiledi. Morphy ile anlatılacak çok şey var. Şimdilik böyle bir giriş yapmış olalım.

27 Temmuz 2014 Pazar

Satranç Şampiyonları


Bu blogda size Dünya Satranç Şampiyonlarından bahsetmek istiyorum. Öyle tarih, tarih biyografi gibi değil ama içerisinde hikayelerin de olduğu şekilde farklı bir anlatım. Bu oyuncular satrançta neyi temsil ediyorlardı. Mücadeleleri nasıl oldu. Zirveye nasıl çıktılar. Satranca katkıları nelerdi benzeri konular işlenecek. Yukarıdaki resim ise oldukça ilginç. Ressam tüm şampiyonları birarada resimlemiş. Kasparov masa başında Lasker'e karşı. Fischer yaşlı Smyslov'un elini tutmuş. Öteki eli ise Karpov'un omzunda. Fischer unvanını maç yapmadan Anatoly Karpov'a devretmişti. Dostane bir omuz tutuş mu bu pek de belli değil. Tal'in ağzından ise her zamanki gibi sigarası eksik değil. Kramnik'in gözlerinin bağlı olması da garip. Resimde Carlsen yok. Onun şampiyonluğundan önce resmedilmiş.

İşte bu şampiyonlardan mümkün olduğunca bahsedeceğiz. Bakalım ne kadar enteresan olabilecek!